W instalacjach elektrycznych priorytetową rolę zawsze gra bezpieczeństwo. Jednym z najskuteczniejszych i najczęściej spotykanych sposobów ich zabezpieczenia jest uziemienie. Jednak w starszych instalacjach zamiast uziemienia stosowano tzw. zerowanie, które było zgodne z ówczesnymi normami i zapewniało ochronę w tamtym czasie. Czym więc dokładnie jest i jak przeprowadzić zerowanie gniazdka?

Spis treści:

1. Co to jest zerowanie gniazdka?
2. Na czym polega zerowanie gniazdka elektrycznego?
3. Jak sprawdzić zerowanie w gniazdku?
4. Jaka jest różnica pomiędzy zerowaniem a uziemieniem gniazdka?
5. Jak wykonać zerowanie gniazdka?
6. Czy zerowanie gniazdka jest legalne?

Co to jest zerowanie gniazdka?

Zerowanie gniazdka to sposób zabezpieczenia przeciwporażeniowego, stosowany w starszych instalacjach. W przeciwieństwie do uziemienia, w zerowaniu nie ma przewodu ochronnego, który odprowadzałby napięcie do gruntu. Zamiast tego stosuje się przewód neutralny, który łączy się z obudową gniazdka, tworząc w ten sposób bezpieczną ścieżkę dla prądu w sytuacji awaryjnej.

Jeżeli w gniazdku znajduje się przewód uziemiający, nie zerujemy go!

Na czym polega zerowanie gniazdka elektrycznego?

Zerowanie gniazdka elektrycznego polega na połączeniu przewodu neutralnego (oznaczanego jako „N”) z bolcem ochronnym w gniazdku. W ten sposób, jeśli dojdzie do zwarcia lub przepięcia, prąd kierowany jest do przewodu neutralnego, co aktywuje bezpiecznik i przerywa obwód.

Jaki przewód do zerowania?

Do zerowania gniazdka używa się przewodu neutralnego, oznaczanego jako „N”, najczęściej w kolorze niebieskim. W instalacjach z zerowaniem przewód neutralny pełni podwójną rolę – działa zarówno jako przewód powrotny dla prądu, jak i zabezpieczenie, połączone z bolcem ochronnym w gniazdku.

Jak sprawdzić zerowanie w gniazdku?

Aby sprawdzić, czy gniazdko elektryczne jest zerowane, można wykonać test za pomocą próbnika napięcia lub miernika uniwersalnego. Jeśli nie masz doświadczenia z takimi pomiarami, najlepiej poprosić o pomoc elektryka.

Test przy pomocy próbnika
Włóż próbnik do otworu fazowego (w Polsce faza po prawej, neutralny po lewej, standard w większości instalacji). Jeśli gniazdko jest zerowane, kontrolka próbnika powinna się zaświecić tylko przy otworze fazowym, a nie przy bolcu ochronnym.

Pomiar napięcia między bolcem a otworem fazowym
Za pomocą miernika uniwersalnego zmierz napięcie między otworem fazowym a bolcem ochronnym. W gniazdku zerowanym miernik pokaże napięcie zbliżone do 230 V.

Jaka jest różnica pomiędzy zerowaniem a uziemieniem gniazdka?

Zerowanie gniazdka różni się od uziemienia tym, że wykorzystuje przewód neutralny do ochrony przed porażeniem prądem, podczas gdy uziemienie korzysta z osobnego przewodu ochronnego, który bezpiecznie odprowadza napięcie do gruntu. Bardziej szczegółowo:

• Uziemienie wykorzystuje przewód ochronny („PE”) tworzący bezpieczną ścieżkę bezpośrednio z ziemią. W razie zwarcia napięcie jest kierowane do gruntu, co zapewnia bardzo wysoki poziom ochrony przed porażeniem.
• W zerowaniu to przewód neutralny („N”) pełni funkcję ochronną. Jest połączony z bolcem ochronnym w gniazdku. Dzięki temu w razie zwarcia prąd kierowany jest do przewodu neutralnego, co aktywuje zabezpieczenie i przerywa obwód. W dobrej instalacji, gdzie zeruje się gniazdka przewód neutralny w pewnym momencie powinien być połączony z uziemieniem.

Podsumowując, uziemienie zapewnia wyższy poziom bezpieczeństwa niż zerowanie, ponieważ przewód ochronny „PE” jest bezpośrednio połączony z ziemią, co skuteczniej chroni przed porażeniem. W instalacjach z uziemieniem każde urządzenie ma własną, niezależną ścieżkę odprowadzającą napięcie do ziemi, co jest niezawodniejsze.

Jak wykonać zerowanie gniazdka?

Zerowanie gniazdka możesz wykonać w tych 6 krokach:

1. Upewnij się, że prąd w obwodzie jest wyłączony. W tym celu odłącz odpowiedni bezpiecznik. Sprawdź brak napięcia próbnikiem.
2. Sprawdź przewody. W gniazdku powinny znajdować się dwa przewody – fazowy (zwykle brązowy lub czarny) i neutralny (niebieski).
3. Podłącz przewód neutralny (N) zarówno do bolca ochronnego, jak i do odpowiedniego zacisku w gniazdku. Powinien on tworzyć połączenie (mostek) z bolcem ochronnym oraz działać jako przewód neutralny.
4. Przewód fazowy podłącz do zacisku fazowego w gniazdku (najczęściej oznaczonego literą „L”).
5. Przed ponownym włączeniem zasilania upewnij się, że przewody są dobrze zamocowane i nie stykają się ze sobą.
6. Włącz zasilanie i sprawdź działanie gniazdka próbnikiem lub miernikiem.

Czy zerowanie gniazdka jest legalne?

Zerowanie gniazdka jest legalne, ale tylko w starszych instalacjach, projektowanych zgodnie z dawnymi normami. W nowych instalacjach elektrycznych przepisy wymagają stosowania przewodu uziemiającego.

W przypadku modernizacji instalacji starszego typu warto rozważyć wymianę zerowania na uziemienie, aby dostosować ją do aktualnych standardów.

Najczęściej zadawane pytania - FAQ

Czy zerowanie gniazdka jest bezpieczne?
Zerowanie gniazdka nie jest tak bezpieczne, jak uziemienie, ale zapewnia co prawda pewien poziom ochrony przed porażeniem prądem. Jako czynność, zerowanie gniazdka może być ryzykowne, zwłaszcza jeśli wykonuje je osoba bez odpowiedniej wiedzy i doświadczenia. Nieprawidłowe połączenie przewodów może doprowadzić do zwarcia, a w skrajnych przypadkach porażenia prądem lub uszkodzenia urządzeń. Dodatkowo, w starszych instalacjach, gdzie zwykle stosowane jest zerowanie, przewody mogą być zużyte, co dodatkowo zwiększa ryzyko awarii. Z tego względu zaleca się, aby zerowaniem zajmował się wykwalifikowany elektryk.

Ile kosztuje zerowanie gniazdka?
Zerowanie gniazdka to czynność, która zajmuje chwilę i nie wymaga wiele pracy. Kosztuje około 30-50 zł za jedno gniazdko, zwykle jest jednak wykonywane jako część większej usługi elektrycznej.

Redakcja Strefy Porad Specjaliści w dostarczaniu jakościowych treści technicznych. W swojej codziennej pracy skupiamy się na rzeczowym podejściu do tematu. Staramy się łączyć potrzeby klientów, szukających merytorycznych artykułów, a także dostarczać ciekawostek ze świata elektrotechniki tym, którzy lubią dowiedzieć się czegoś nowego.