Rodzaje gniazdek elektrycznych i ich najpopularniejsze oznaczenia
Jak rozpoznać najpopularniejsze gniazdka elektryczne i odczytać ich oznaczenia? W jakich krajach można korzystać ze wtyczek stosowanych w Polsce? Wyjaśnienia szukaj w poradniku.
Spis treści:
- Jak są oznaczane gniazdka elektryczne?
- Rodzaje gniazdek elektrycznych w Polsce
- Jakie kryteria wziąć pod uwagę kupując gniazdko elektryczne do domu?
- Gniazdka w różnych krajach
Jak są oznaczane gniazdka elektryczne?
Gniazdka elektryczne są oznaczane za pomocą symboli, które pozwalają szybko określić ich budowę. Najczęściej stosuje się oznaczenia dotyczące ilości gniazd i ich poziomu zabezpieczenia. Można tu spotkać następujące symbole:
- 2P - standardowe pojedyncze gniazdko bez uziemienia,
- 2P+Z - pojedyncze gniazdko z uziemieniem,
- 2 × 2 P - podwójne gniazdko,
- 2 × 2 P+Z - podwójne gniazdko z uziemieniem,
- 2P+Z z blokadą - pojedyncze gniazdo z wewnętrzną blokadą torów prądowych, wymagające indywidualnego klucza.
Innym sposobem oznaczania gniazdek jest określenie ich stopnia ochrony IP. Stosuje się tu symbole cyfrowe, z których można odczytać poziom zabezpieczenia przed dostępem kurzu i wilgoci do wnętrza. Im wyższy parametr IP, tym ochrona jest skuteczniejsza.
Rodzaje gniazdek elektrycznych w Polsce
W Polsce stosuje się kilka typów gniazdek elektrycznych, które są zgodne z obowiązującymi przepisami. Różnią się konstrukcją, a także kształtem samego złącza wtykowego.
Gniazdko jednofazowe
Rodzaj gniazda przeznaczonego do przesyłu prądu jednofazowego. Charakteryzuje się dwoma otworami na wtyki do przesyłu prądu. Dodatkowo mogą być wyposażone w wystający bolec uziemienia lub paski uziemiające. Należą do najpopularniejszych gniazd stosowanych w budynkach mieszkalnych, biurach i przestrzeniach użytkowych.
Gniazdko trójfazowe
Gniazda siłowe, które służą do podpinania urządzeń o większej mocy. Składają się z trzech szerokich otworów na wtyki do przesyłu prądu oraz jednego mniejszego do uziemienia. Otwory ułożone są najczęściej w romb z uziemieniem na dolnym szczycie. Stosuje się je głównie w obiektach przemysłowych, ale także w pomieszczeniach technicznych w budynkach mieszkalnych i garażach.
Gniazdko z uziemieniem lub bez
Gniazdka mogą być wyposażone w dodatkowe uziemienie, lub są go pozbawione. Uziemienie służy do ochrony użytkownika przed porażeniem, jeśli w urządzeniu dojdzie do awarii izolacji. Wymagane jest głównie przy odbiornikach o większej mocy, jednak obecne normy zalecają stosowanie go przy każdym sprzęcie.
Gniazdka typu E
Typem E oznacza się gniazdka najpopularniejsze w Polsce i na obszarze UE, określane jako francuskie. Charakteryzują się dwoma wejściami na wtyki ułożonymi w linii oraz dodatkowym bolcem uziemienia umieszczonym pomiędzy otworami nieco powyżej. Do gniazda typu F pasują także wtyczki starszego typu (Europlug) bez uziemienia.
Gniazdka typu F (gniazdko Schuko)
Gniazdka typu F to konstrukcja niemiecka stosowana w wielu krajach europejskich, głównie skandynawskich. Określana jest zamiennie terminem Schuko, co stanowi skrót od Schutzkontakt (styk ochronny). Gniazdka typu F ma dwa otwory na wtyki oraz paski uziemiające montowane w górnej i dolnej części.
Gniazdka natynkowe
Gniazdka natynkowe to konstrukcje stosowane szczególnie w starszym budownictwie i w domach wielkopłytowych. Ich konstrukcja składa się z kwadratowych obszernych puszek zamontowanych do powierzchni ściany i wystających wyraźnie poza jej lico. Wewnątrz puszek znajdują się przewody zasilające wyprowadzone bezpośrednio ze ściany.
Gniazdka podtynkowe
Gniazdka podtynkowe są niewielkie i mało widoczne wewnątrz pomieszczenia. Konstrukcja gniazd jest wpuszczana w ścianę, gdzie montuje się specjalne puszki, do których doprowadzane są przewody elektryczne. W efekcie lico gniazda wystaje niewiele poza powierzchnię ściany.
Gniazdka pojedyncze
Gniazdka pojedyncze to wszystkie rodzaje gniazdek, do których można podłączyć tylko jeden przewód zasilający. Stosowane są głównie w miejscach, gdzie nie planuje się ustawienia wielu urządzeń elektrycznych. Są oznaczane symbolami 2P lub 2P+Z.
Gniazdka podwójne
Gniazdka podwójne to punkty sieci, do których można jednocześnie podłączyć dwie wtyczki urządzeń elektrycznych. Do ich zasilania stosuje się jednak jeden komplet przewodów wyprowadzonych z sieci do puszki. Gniazda podwójne mogą być ustawione pionowo lub poziomo, a do ich oznaczania stosuje się symbole 2 × 2P lub 2 × 2P+Z.
Jakie kryteria wziąć pod uwagę kupując gniazdko elektryczne do domu?
Sięgając po gniazdka elektryczne, należy przeanalizować warunki techniczne w budynku i określić własne potrzeby. Warto zwrócić szczególną uwagę na następujące cechy:
- typ gniazda - w Polsce najpopularniejsze są gniazda typu E i warto postawić właśnie na takie,
- konstrukcja - tu do wyboru mamy gniazda natynkowe i podtynkowe, które należy dobrać do sposobu poprowadzenia przewodów sieci elektrycznej,
- ilość gniazd - w zależności od ilości planowanych odbiorników można wybrać gniazda pojedyncze, podwójne, a nawet potrójne,
- uziemienie - zalecane przy wszystkich gniazdkach,
- poziom zabezpieczenia IP - zależny od rodzaju zagrożeń w danej strefie. W pokojach wystarczą gniazda IP20, w łazienkach, kuchniach i warsztatach zalecane są IP44, a na zewnątrz minimum IP55.
Sprawdź też, jak bezpiecznie zamontować gniazda, łączniki elektryczne i oświetlenie.
Gniazdka w różnych krajach
Gniazdka typu E nie są standardem w całej Europie. W Austrii, Niemczech czy Skandynawii stosuje się gniazda Schuko. Z kolei w Wielkiej Brytanii spotkać można gniazda typu G z płaskimi otworami na wtyki. Poniżej zestawienie gniazd elektrycznych, które można spotkać na świecie.
Najczęściej zadawane pytania - FAQ
Gdzie pasują polskie wtyczki?
Stosowane w Polsce gniazdka typu E są też standardem w Czechach, Słowacji, Francji czy Belgii.
Czy adapter do gniazdka jest potrzebny?
Chcąc używać urządzeń elektrycznych w standardzie E poza granicami Polski, trzeba zaopatrzyć się w specjalne adaptery. Mają one formę wtyczki, która pasuje do określonego typu gniazda, a do której można wpiąć wtyczki E. Analogiczne rozwiązania należy zastosować, jeśli w Polsce chcemy korzystać ze sprzętów produkowanych na rynek brytyjski lub amerykański.
Czym różni się gniazdko od kontaktu?
Pojęcia gniazdka elektrycznego i kontaktu stosuje się zamiennie, a określają one ścienną część złącza wtykowego. Czasem pojęciem kontaktu opisuje się konstrukcję podtynkową, tymczasem natynkowa opisywana jest jako gniazdko.
Rodzaje gniazdek elektrycznych zastosowanych w sieci są określane na etapie projektowania. Korzystając z profesjonalnego projektu i odczytując podane symbole, można bez problemu dobrać właściwe gniazdka.
