Normy dotyczące ochrony odgromowej - należy stosować czy są dobrowolne?
Rozważanie tego problemu zacznijmy od samego źródła, czyli Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (PKN). Na stronie internetowej możemy przeczytać:
„Polskie Normy często postrzegane są jako przepisy prawa, co jest interpretacją błędną. Wciąż pokutuje głęboko zakorzenione przeświadczenie o obowiązkowości stosowania Polskich Norm powołanych w rozporządzeniach. Takie zastrzeżenie wprowadziła ustawa o normalizacji z dnia 3 kwietnia 1993 r. W obecnym stanie prawnym powołanie się na Polską Normę w przepisie prawnym nie zmienia jej dobrowolnego statusu. Odniesienie do Polskiej Normy w akcie prawnym niższego rzędu niż ustawa, nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia obowiązku jej stosowania. Przesądzają o tym zasady rządzące hierarchią źródeł polskiego prawa.”[1]
W kolejnym akapicie na stronie internetowej PKN czytamy:
„PKN nie ma kompetencji do uchwalania regulacji prawnej w przedmiotowym zakresie. Takie uprawnienie ma wyłącznie ustawodawca i jeśli wskazuje w akcie prawnym Polskie Normy jako dokumenty odniesienia służące do wykazywania zgodności z przepisami prawa, to jednocześnie jest odpowiedzialny za wskazanie trybu postępowania w przypadku zmiany Polskiej Normy, jak i stosowania okresów przejściowych (bądź ich ustanowienia).”[1]
Spis treści:
- Kto określa zakres stosowania norm dotyczących ochrony odgromowej?
- Które dokumenty określają wymagania, jakie musi spełniać instalacja piorunochronna?
- Czy normy z zakresu ochrony odgromowej są obowiązkowe?
Kto określa zakres stosowania norm dotyczących ochrony odgromowej?
Analizując powyższe zapisy można stwierdzić, iż to ustawodawca określa zakres stosowania konkretnych norm. W przypadku obiektów budowlanych obowiązuje w Polsce Ustawa Prawo Budowlane (Dz.U. 2023 poz. 682) z późniejszymi zmianami [2]. W rozdziale 6 dotyczącym utrzymania obiektów budowlanych w artykule 61 ust. 2 znajdujemy zapis:
"Art. 61. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany:
2. zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska."[2]
"Art. 5. 1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej."[2]
Kontynuując lekturę Ustawy Prawo Budowlane czytamy:
"Art. 7. 1. Do przepisów techniczno-budowlanych zalicza się: 1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie."[2]
Które dokumenty określają wymagania, jakie musi spełniać instalacja piorunochronna?
Zestawiając powyższe zapisy zmuszeni jesteśmy sięgnąć do warunków technicznych, którym powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie [3]. Warunki techniczne mają status rozporządzenia – aktu normatywnego wydawanego na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie. Rozporządzenie musi zmierzać do wykonania zapisów ustawy [4]. Stąd też bezpośrednio zobowiązani jesteśmy je przestrzegać na równi z samą ustawą Prawo Budowlane.
W kwestii ochrony odgromowej warunki techniczne zawierają następujący zapis:
"§ 53. ust. 2. Budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych. Obowiązek ten odnosi się do budynków wyszczególnionych w Polskiej Normie dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych."[3]
"§ 184 ust. 3. Instalacja piorunochronna, o której mowa w § 53 ust. 2, powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami Polskich Norm dotyczących ochrony odgromowej obiektów budowlanych."[3]
Załącznik nr 1 warunków technicznych w kolumnie drugiej zawiera miejsce powołania normy, numer normy oraz jej tytuł. W odniesieniu do art. 53 ust. 2 i art. 184 ust. 3 wymienione są następujące normy [3]:
Czy normy z zakresu ochrony odgromowej są obowiązkowe?
TAK - normy z zakresu ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej są obowiązkowe do stosowania zgodnie z zapisami Ustawy Prawo Budowlane i przywołanymi w ustawie warunkami technicznymi jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Wniosek końcowy z przeprowadzonej analizy jest jednoznaczny.
Dla osób dalej wątpiących:
Należy również zauważyć, iż sam PKN jako przykład prawidłowego odwołania do polskich norm przywołuje budynki i obiekty budowlane:
"Budynki i obiekty budowlane powinny być zaprojektowane, wznoszone, remontowane, konserwowane, użytkowane i burzone w sposób zapewniający bezpieczeństwo ludziom wykonującym wymienione czynności, zwierzętom oraz w sposób bezpieczny dla otaczającego środowiska. Zastosowanie odpowiednich Polskich Norm przy wykonywaniu wymienionych czynności stwarza domniemanie, że wymagania bezpieczeństwa zostały spełnione."[1]
Literatura:
[1] Powoływanie się na normy w przepisach - Powoływanie się na normy w przepisach
[2] Ustawa Prawo Budowlane Dz.U. 2023 poz. 682
[3] Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 kwietnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U. 2022 poz. 1225 wraz z późniejszymi zmianami
[4] Rozporządzenie - dostęp 25.09.2024
