Zagrożenie wybuchem istnieje w wielu dziedzinach przemysłu, gdzie stosuje się substancje niebezpieczne. W obiektach i miejscach, w których istnieją strefy zagrożenia, konieczne jest przygotowanie Dokumentu zabezpieczenia przed wybuchem. Czym jest dokument i jakie informacje się w nim znajdują? Kto może go wystawić i jak często należy aktualizować dane? Przedstawiamy najważniejsze informacje o Dokumencie Zabezpieczenia Przed Wybuchem.

Spis treści:

1. Co to jest dokument zabezpieczenia przed wybuchem?
2. Kiedy wymagany jest Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem?
3. Co zawiera Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem?
4. Jakie urządzenia i środki ochrony muszą być stosowane w strefach zagrożenia wybuchem?
5. Co jaki czas aktualizowany jest Dokument zabezpieczenia przed wybuchem?
6. Jakie są konsekwencje prawne i finansowe braku DZPW?
7. Dlaczego Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem jest ważny?

Co to jest dokument zabezpieczenia przed wybuchem?

Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem to formalne opracowanie dotyczące zagrożenia wybuchem w miejscu pracy. Określa zarówno zagrożenia wybuchem, jak i środki zaradcze oraz procedury bezpieczeństwa, oceniane zgodnie z dyrektywami ATEX.

Przygotowanie dokumentu i wprowadzenie w życie zawartych w nim założeń potwierdza, że miejsce zagrożone wybuchem jest zabezpieczone w tym zakresie. Jest też wymagane w przypadku kontroli ze strony organów państwowych, takich jak PIP.

Jakie są podstawowe cele i założenia DZPW?

Celem opracowania dokumentu DZPW jest ocena zagrożenia i ryzyka występowania atmosfer wybuchowych w zakładzie pracy. Dokument bada i ocenia, jakie środki techniczne są podejmowane dla ograniczenia ryzyka:

• wentylacja,
• detektory.

Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem porusza także kwestie organizacji procedur funkcjonujących w obrębie zakładu (instrukcje, szkolenia). Wszystko ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa pracowników przebywających w miejscach zagrożonych wybuchem.

Jakie przepisy prawne regulują obowiązek sporządzenia DZPW?

Obowiązek sporządzania i zakres DZPW reguluje przede wszystkim dyrektywa unijna ATEX 1999/92/WE. Dokument jest też zgodny z normami i przepisami obowiązującymi w Polsce, a zintegrowanymi z ATEX, takimi jak norma PN-EN 60079-10-1 dotycząca klasyfikacji przestrzeni zagrożonych wybuchem. Przestrzenie powinny być bezwzględnie wyposażone w oprawy przeciwwybuchowe z certyfikatem ATEX.

Kiedy wymagany jest Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem?

Opracowanie DZPW jest obowiązkowe dla wszystkich obiektów, w których występuje ryzyko wybuchu. Są to przede wszystkim zakłady przemysłowe pracujące z substancjami niebezpiecznymi, przechowujące je, a także transportujące.

Co więcej, DZPW jest niezbędny w obiektach, gdzie nie dochodzi do powstawania atmosfer wybuchowych tylko dzięki zastosowanym już środkom zaradczym (wyciągi, wentylacja). Oznacza to, że nawet jeśli atmosfera wybuchowa jest wyeliminowana dzięki środkom technicznym, pracodawca musi mieć dokument potwierdzający ocenę skuteczności tych środków. Ważnym aspektem strefach zagrożonych wybuchem jest także instalowanie dedykowanych.

Co zawiera Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem?

Dobrze przygotowany DZPW zawiera informacje dotyczące zagrożeń i ich charakterystyki. Wykazuje się w nim szczegółowe dane o:

• substancjach,
• analizie zagrożeń,
• środkach zapobiegawczych.

Precyzyjnie ocenia też zastosowane sposoby zabezpieczenia pracowników przed ryzykiem wybuchu. Ważne jest zatem, żeby dokument był przygotowany sumiennie i indywidualnie dla każdego obiektu.

Jakie informacje techniczne muszą zostać uwzględnione w analizie ryzyka wybuchu?

Dokument zabezpieczenia przed wybuchem składa się z kilku części, zapewniających kompleksowe podejście do zagrożenia. W opracowaniu powinny być poruszone następujące zagadnienia:

• ocena ryzyka sytuacji – identyfikacja sytuacji, w których może dojść do wybuchu oraz wskazanie potencjalnych zagrożeń, które mogą do niego doprowadzić,
• ocena zagrożenia wybuchem – biorąc pod uwagę rodzaj i stężenie substancji wskazuje się prawdopodobieństwo wystąpienie atmosfery wybuchowej w konkretnej części obiektu,
• strefy zagrożenia wybuchem – klasyfikacja konkretnych obszarów i przyporządkowanie ich do stref wybuchowych oddzielnie dla gazów, oparów i mgieł, oraz dla pyłów (Strefy 0, 1, 2 i 20, 21, 22),
• wykaz substancji niebezpiecznych – lista zawiera wszystkie niebezpieczne substancje wraz z precyzyjnym określeniem ich granic wybuchowości (LEL i UEL), a także dane o warunkach przechowywania oraz użytkowania tych związków,
• ocena zabezpieczeń – opracowanie ocenia skuteczność zastosowanych środków zabezpieczających i ich zgodność z wymaganiami norm,
• ocena procedur – kontrola poprawności procedur z normami bezpieczeństwa i kontrola podstawowych zabezpieczeń, jak choćby detektorów, systemów alarmowych czy procedur związanych z przeglądami.

Jakie urządzenia i środki ochrony muszą być stosowane w strefach zagrożenia wybuchem?

W strefach zagrożenia wybuchem powinny być stosowane wyłącznie urządzenia spełniające normy i posiadające certyfikaty ATEX. Szczególnego typu ubioru wymagają również pracownicy wchodzący do strefy. Należy zastosować odzież elektrostatyczną, która nie będzie stanowiła źródła iskry lub powstania łuku elektrycznego.

Dodatkowo niezbędne jest oznaczenie stref zagrożonych wybuchem za pomocą tabliczek informacyjnych umieszczonych w widocznych miejscach.

Co jaki czas aktualizowany jest Dokument zabezpieczenia przed wybuchem?

Przepisy nie precyzują, co jaki czas należy dokonać aktualizacji DZPW. Jest on ważny tak długo, jak nie następują żadne zmiany na stanowisku pracy. Jeśli jednak dojdzie do korekty organizacji, wymiany urządzeń lub stosowanych substancji, konieczna jest ocena ryzyka i ponowne opracowanie dokumentu. Aktualizacji DZPW wymaga też sytuacja, w której zwiększa się liczba pracowników lub zmian na danym stanowisku.

Jakie pomieszczenia są zagrożone wybuchem?

Zagrożone wybuchem są pomieszczenia, w których dochodzi do magazynowania, przetwarzania lub użytkowania substancji łatwopalnych. Definiowane na podstawie klasyfikacji stref (np. Strefa 0, 1, 2 dla gazów, par i mgieł, Strefa 20, 21, 22 dla pyłów). Najczęściej są to miejsca w:

• obiektach przemysłowych,
• magazynach,
• zakładach przetwórstwa spożywczego,
• lakierniach,
• punktach dystrybucji.

Jakie są konsekwencje prawne i finansowe braku DZPW?

Brak DZPW może doprowadzić do kary administracyjnej przyznawanej przez PIP, a w szczególnych przypadkach nawet do wstrzymania działalności zakładu. Legalność takiego działania, a także wysokość grzywny w zakresie od 1000 do 30000 złotych reguluje art. 283 Kodeksu pracy.

Pracodawca może być obciążony kosztami leczenia pracowników. Będzie miał problemy z uzyskaniem odszkodowania z zakładu ubezpieczeń, ponieważ ubezpieczyciele wymagają dowodu spełnienia obowiązków prawnych.

Dlaczego Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem jest ważne?

Sumienne przygotowanie dokumentu po dokładnej analizie stanowiska przynosi spokój pracodawcy i zwiększa bezpieczeństwo pracowników. Opracowanie DZPW niesie ze sobą koszty, które zależą bezpośrednio od wielkości zakładu, ale zdecydowanie warto je ponieść.

FAQ - Najczęściej zadawane pytania o Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem

Kto określa strefy zagrożenia wybuchem?

Obowiązek określenia stref zagrożonych wybuchem i przygotowania DZPW spoczywa na pracodawcy. Powinien on skorzystać z pomocy specjalistów z tej dziedziny, a opracowanie stref musi być poprzedzone wizytą w danym zakładzie pracy.

Arkadiusz Mędrzak Specjalista w zakresie budownictwa i odnawialnych źródeł energii. Wiedzę zdobywał na studiach z zakresu budownictwa. Jego styl tworzenia treści jest klarowny i konkretny. Pasjonują go nowoczesne rozwiązania z zakresu smart home. Wolny czas lubi spędzać w ogrodzie, przy dobrej książce czy aktywności fizycznej.