Co to jest smog i wpływa na nasze zdrowie?
Poranna szarówka za oknem sprawia, że nie masz ochoty wychodzić do pracy? Czy wiesz, że w okresie jesienno-ziomowym jest to w 90% smog? Szarobura zawiesina może być groźniejsza dla Twojego zdrowia bardziej, niż Ci się wydaje! Nie bagatelizuj tego i dowiedz się, czym jest smog i jak się przed nim chronić z tego artykułu.
Spis treści:
- Czym jest smog i dlaczego jest taki niebezpieczny?
- Smog - z czego się składa?
- Jak powstaje smog?
- Jakie są skutki wdychania smogu?
- Jakie są objawy zatrucia smogiem?
- Jak chronić się przed smogiem? Czy maseczka antysmogowa ma sens?
- Inne sposoby walki ze smogiem
- Podsumowanie - czy można obniżyć stężenie smogu w Polsce?
Co to jest smog?
Smog to zanieczyszczenie powietrza wywołane ludzką działalnością industrialną w połączeniu z niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi – mgłą oraz ciszą atmosferyczną, czyli po prostu bezwietrznym dniem. W Polsce w jego skład najczęściej wchodzą benzopireny, tlenki azotu, siarki oraz węgla, a także szkodliwe pyły PM10 i PM2,5 – a wszystko to dostaje się do naszych płuc przy każdym wdechu. Słowo "smog" to zlepek dwóch słów, zapożyczonych z języka angielskiego – smoke (czyli dym) oraz fog (czyli mgła)
Skład smogu
Poniżej skład smogu i wpływ poszczególnych substancji zawartych w smogu na Twój organizm:
- benzopireny – powstające w procesie niepełnego spalania (również papierosów) rakotwórcze związki chemiczne;
- PM2,5 – pyły zawieszone, których wielkość nie przekracza 2,5 mikrometra [µm] i to one trafiając do krwioobiegu mogą powodować szereg różnych schorzeń;
- PM10 – cząstki zawieszone w powietrzu, których średnica nie przekracza 10 mikrometrów [µm], powodujące podrażnienie dróg oddechowych;
- tlenek azotu – to on właśnie odpowiada za brunatne zabarwienie smogu; silnie drażniący drogi oddechowe gaz;
- tlenek siarki – bezbarwny, silnie toksyczny i drażniący gaz o duszącym zapachu;
- tlenek węgla – często zwany czadem – bezwonny, łatwopalny i silnie trujący gaz.
Jak powstaje smog?
Smog powstaje w wyniku wymieszania się powietrza z wysyłanymi do atmosfery, na skutek działalności ludzkiej, wszelakimi zanieczyszczeniami, pyłami i spalinami. W rezultacie tworzy się gęsta zawiesina o szarym kolorze. Przy dużym stężeniu można ją zaobserwować nawet gołym okiem, szczególnie w dużych miastach.
W naszym kraju główną przyczyną powstawania smogu jest palenie w domowych piecach nienadającymi się do tego celu produktami, jak np. śmieci, gumowe opony czy lakierowane drewno. Bardzo duży udział w pojawianiu się smogu mają także piece węglowe poniżej V klasy efektywności.
Inne źródła powstawania smogu
Za powstawanie smogu odpowiadają również spaliny samochodów i wielkie fabryki, jednak te przypadki są ściśle kontrolowane i ciągle usprawniane. Naszą zmorą jest niestety tzw. niska emisja pochodząca z niewłaściwego ogrzewania domów, a także niewystarczające ocieplenie budynków (czy też jego brak). Zbierając wszystko w jedną całość otrzymujemy zabójczą mieszankę, która podstępnie i po cichu atakuje każdego z nas. Ale czy na pewno smog jest tak groźny, jak nam się wydaje?
Jakie są skutki wdychania smogu?
Być może na co dzień wpływ smogu jest niezauważalny, ale skutki wdychania smogu są bardzo groźne. Jak podaje raport UN GLOBAL COMPACT NETWORK POLAND, w 2016 roku w wyniku narażenia na zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego doszło na świecie do zgonu 4,2 mln osób. Co powoduje smog, że jest aż tak niebezpieczny?
- zwiększa ryzyko zachorowania na raka płuc i inne choroby układu oddechowego;
- zwiększa ryzyko patologii ciąży;
- choroby układu nerwowego i krwionośnego.
Cały raport znajduje się tutaj: JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE – stan obecny i propozycje działań naprawczych
Jakie są objawy zatrucia smogiem?
Duża ekspozycja na smog może powodować szereg objawów zatrucia smogiem, które na pierwszy rzut oka mogą nie kojarzyć się z zatruciem dróg oddechowych. Jednak szczególnie w okresie jesienno-zimowym, warto monitorować stan swojego zdrowia także pod tym kątem. Które objawy mogą wskazywać na zatrucie smogiem?
- nagłe intensywne bóle głowy i piekące oczy – są to jedne z pierwszych objawów zatrucia smogiem,
- dodatkowym często współwystępującym objawem jest uciążliwy kaszel;
- pogorszenie samopoczucia czy pamięci, a nawet upośledzenie zdolności rozwiązywania problemów, czy zadań,
- bóle w klatce piersiowej, a także podwyższone ciśnienie krwi,
- ekspozycja ciężarnych matek na smog, może spowodować wady wrodzone u dzieci, a niedojrzały układ oddechowy, jest bardziej podatny na podrażnienia.
Większość wymienionych objawów jest dość ogólna i niekoniecznie skojarzy się z zatruciem smogiem. Warto jednak wykonując diagnozę lekarską brać ten czynnik pod uwagę. Czy można jakoś przeciwdziałać skutkom działania smogu?
Jak chronić się przed smogiem?
Jednym z najprostszych, a jednocześnie skutecznych sposobów zabezpieczenia się przed smogiem jest zakupienie i noszenie odpowiednich maseczek filtrujących – antysmogowych.
Kolejnym krokiem powinno być regularne monitorowanie jakości powietrza. Możemy to robić za pomocą serwisów internetowych lub aplikacji w telefonie, a informacje o jakości powietrza, w większych miastach, podawane są również przez liczne stacje telewizyjne i radiowe. Możesz skorzystać np. z tego: Mapa jakości powietrza w Polsce. Warto też unikać przebywania na zewnątrz w godzinach szczytu i wieczorami, gdyż wtedy smogu w powietrzu jest najwięcej. Idealnym zaś rozwiązaniem byłoby przestawienie się wszystkich użytkowników samochodów, mieszkających w miastach, dojeżdżających tylko do pracy i z powrotem, na komunikację miejską (co oczywiście jest wizją utopijną).
Warto pamiętać, że nasz organizm także wyposażony jest w swego rodzaju filtr cząstek stałych, a jest nim nos! Dlatego warto pamiętać, aby oddychać nosem, a nie ustami, przebywając poza domem. W jaki sposób zadbać o jakość powietrza w domu?
Tu zdecydowanie sprawdzi się dobrej jakości oczyszczacz powietrza. Wiele modeli nie tylko oczyszcza, ale także nawilża powietrze, co dodatkowo wpłynie na samopoczucie. A jak zminimalizować liczbę cząsteczek dostających się do mieszkania?
Regularne czyszczenie i wymiana kratek i filtrów wentylatorów powinno stać się nową jesienną rutyną. W tym miejscu warto podkreślić, że dom można wyposażyć także w naturalne filtry powietrza, jakimi są rośliny. Oprócz wyżej wymienionych właściwości, na pewno dodadzą uroku i przytulności.
Inne sposoby walki ze smogiem
Dobrym sposobem na dodatkową regenerację dróg oddechowych jest opuszczanie miasta, gdy to tylko możliwe. W wolnych chwilach wyjeżdżajmy więc w góry, czy na wieś, albo nad jezioro – wszędzie tam, gdzie nie ma dodatkowych wielkomiejskich czynników zanieczyszczających powietrze takich jak liczne samochody czy fabryki. W miejsca mało zaludnione, mocno zalesione, gdzie powietrze jest czystsze. Niech nas jednak nie zwiedzie słowo Zdrój w nazwie miejscowości – to wcale nie znaczy, że powietrze będzie tam czystsze niż w mieście – sprawdźmy zawczasu, jaka jest rzeczywista jakość powietrza w miejscu, do którego planujemy się wybrać.
Pamiętajmy także, że wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za zjawisko smogu w miastach. Reagujmy zatem, gdy ktoś z otoczenia ignoruje problem i ogrzewa swój dom, paląc śmieciami czy niskiej jakości opałem. W ten sposób nie tylko zagraża sobie, ale również wszystkim okolicznym mieszkańcom. Dlatego nie bój się reagować w takich sytuacjach!
Jeśli natomiast nie chcesz wchodzić w konfrontację z uciążliwym sąsiadem/sąsiadką, możesz zawiadomić Straż Miejską lub Straż Gminną. Mają oni obowiązek sprawdzić, jakiej jakości opałem ogrzewany jest dom. Coraz bardziej powszechnym narzędziem są drony, wyposażone w czujniki, wykrywające niebezpieczne substancje.
Podsumowanie - czy można obniżyć stężenie smogu w Polsce?
Obniżenie stężenia smogu w Polsce to działanie wymagające szeregu działań zarówno globalnych jak i lokalnych. Warto we własnym zakresie dbać o siebie i swoich bliskich, przechodząc na mniej emisyjne, bardziej ekologiczne źródła ogrzewania. Duży wpływ ma także ograniczanie przemieszczania się samochodem i jeśli jest taka możliwość, korzystania z komunikacji miejskiej. Pamiętajmy, że problem smogu w Polsce dotyczy każdego z osobna i jesteśmy wspólnie odpowiedzialni za jakość powietrza, którym oddychamy.
Dobrym krokiem, ku poprawie, jest korzystanie z efektywnych źródeł ogrzewania. Zgodnie z prawem obowiązującym na terenie Polski, w piecach, kotłach i kominkach nie wolno spalać:
- kolorowych gazet, opakowań na jajka, kartonów z nadrukami,
- klejonych płyt wiórowych, płyt MDF,
- książek,
- lakierowanego drewna, mebli, odpadów drewnianych lakierowanych,
- ubrań, kaloszy, gumowych opon, foliowych toreb, butelek plastikowych itp.
