Dokonując wyboru przedłużacza należy zwrócić uwagę na:

Omówię na przykładzie i porównam dwa identycznie wyglądające przedłużacze.

Długość obydwu przedłużaczy jest taka sama 50 m, zobaczmy na co wpływa średnica żyły? Producent podaje:

Tylko niewielu producentów podaje jakie maksymalne obciążenie w watach (W) można podłączyć do przedłużacza zwiniętego i rozwiniętego. Jest to możliwe tylko przy założeniu odpowiedniej wartości cos Ø. Zagadnienie to opisane jest w artykule zatytułowanym: Przekaźnik czy stycznik - na co zwrócić uwagę? Poruszamy najważniejsze zagadnienia.

Jak widać na powyższym przykładzie, wartości te znacznie się różnią, a długotrwałe przeciążenie może mieć bardzo poważne konsekwencje.

Wydawać by się mogło, że dobrym rozwiązaniem jest kupić jeden długi przedłużacz zwijany, który każdorazowo będzie trzeba w całości rozwijać. Nie jest to raczej dobre rozwiązanie. Rzadko który elektryk pamięta, a osoby nie związane z elektryką mogą nie wiedzieć że wraz z wzrostem długości przedłużacza występuje coraz większy spadek napięcia. Związane jest to z stratami związanymi z rezystancją miedzi z jakiej wykonane są przewody. W dużym uproszczeniu można przyjąć następujące spadki napięcia które zależą od obciążenia, średnicy żyły oraz długości przedłużacza.

Postaram się bardziej zobrazować powyższe zestawienie. W gniazdku jest napięcie 230 V i większość dostępnych u nas urządzeń prawidłowo pracuje przy takim napięciu. Poniższa tabela w uproszczeniu pokazuje jakie napięcie będzie na końcu przedłużacza zakładając, że jeden koniec podłączony jest do gniazda w którym napięcie wynosi 230 V.

Jak widać, spadek napięcia na samym przedłużaczu może wynosić ponad 13%. W upalne lato gdy temperatura otoczenia jest dużo wyższa znacznie zwiększa się również rezystancja żyły, co przekłada się na większe spadki napięcia. Występują przynajmniej dwa sposoby na zmniejszenie spadków napięć, jakie wystąpią na przedłużaczu (przeanalizuj powyższą tabelkę):

• Stosuj przedłużacz dopasowany do potrzebnej odległości, bez zbędnych zapasów. Jeśli potrzebujesz odcinek 10 m nie ma sensu używać przedłużacza 50 m.
• Przy takim samym obciążeniu stosuj przedłużacze o większym przekroju żyły.

TAK, dobra izolacja to podstawa bezpieczeństwa osób, które są w pobliżu podłączonego do napięcia przedłużacza.
WAGA – jeśli porównamy dwa przedłużacze o tej samej długości i tym samym przekroju żyły, ale z izolacją przewodu wykonaną z różnych materiałów, okaże się że ich waga może się znacząco różnić.
Jest to szczególnie ważne, dla osób które pracują w terenie nosząc sprzęt po budowach.

Przeanalizuj poniższe tabele w których zestawiłem wagę przewodów. Jak widać sam 30 metrowy przewód w przedłużaczu 3x1,5 mm2 może ważyć 2,9 kg lub 4,1 kg.

Dokonując zakupu przedłużacza (lub przewodu do samodzielnego wykonania przedłużacza) niewiele osób zastanawia się nad właściwościami izolacji.
Przeanalizuj poniższą tabelę, na przykładzie przewodów Lapp-Kabel opisane zostały propozycje przewodów odpornych na konkretne czynniki / warunki pracy.

• Użytkownika domowego, działkowca, majsterkowicza, fachowca pracującego w „czystym” i ciepłym środowisku rekomendowane są niedrogie przedłużacze w izolacjach PVC.
• Budowlańca, do warsztatu narzędziowego, gdzie przedłużacze są rzadko przekładane rekomendowane są solidne, ciężkie przedłużacze w izolacji z gumy.
• Służb utrzymania ruchu, mobilnych budowlańców, instalatorów, majsterkowiczów pasjonatów rekomendowane są lekkie przedłużacze w izolacji PUR.
• Miejsc o specjalistycznych wymaganiach, trudnym środowisku chemicznym, w miejscach gdzie przewód zwisa w długich odcinkach przewody dobierane są indywidualnie do warunków panujących na obiekcie i specyfiki użytkowania.

Przedłużacz to kompletny produkt, czyli przewód z jednej strony zakończony gniazdem a z drugiej wtyczką. Dokonując wyboru przedłużacza należy zwrócić uwagę również na gniazdo lub gniazda oraz na wtyczkę.
Pominę rzeczy oczywiste typu uziemienie i ilość faz. Zasygnalizować warto natomiast zagadnienia związane z: Ochroną przed pyłem i wodą, czyli stopień ochrony IPXX. Najczęściej spotykane są: IP20; IP44; IP54; IP65; IP67.

System IP określa różne poziomy ochrony przed przedostawaniem się ciał obcych, pyłu i wilgoci. Pojęcie “ciało obce” odnosi się do takich obiektów jak palce i narzędzia stykające się z częściami produktu będącymi pod napięciem. Zostały określone zarówno czynniki bezpieczeństwa (kontakt z częściami pod napięciem) jak i czynniki wpływające negatywnie na działanie urządzenia.

Oznaczenie określające stopień zabezpieczenia składa się z liter IP i dwóch cyfr oznaczających zgodność z warunkami określonymi w dwóch tabelach (na podstawie danych z katalogu Philips).

Należy pamiętać o dobrym uszczelnieniu miejsca w którym przewód wchodzi do gniazda lub wtyczki, oraz o roli jaką spełnia skręcana dławnica dostępna w produktach np. o stopniu ochrony IP67.

Dławnica dokręcona z odpowiednią siłą (podaną przez producenta) ma za zadanie uszczelnić połączenie przed wnikaniem płynów i ciał stałych oraz ma za zadanie zabezpieczyć przewód przed mechanicznym wyrwaniem. Dokręcać dławnicę należy z użyciem odpowiedniego klucza dynamometrycznego.

Pamiętać należy również, że gniazdo IP44 zapewnia dedykowaną szczelność pod warunkiem że jest zamknięte. Po włożeniu wtyczki deklarowana szczelność IP44 nie jest zachowana.

Na rynku są dostępne gniazda i wtyczki które po połączeniu zapewniają wysoki stopień ochrony np. IP68, z tym zastrzeżeniem że należy dokonać prawidłowego połączenia gniazda i wtyczki tego samego producenta np. seria NAUTILUS produkcji PCE.

W przypadku gdy wtyczka lub gniazdo będzie narażone na udary mechaniczne, warto wybrać produkty wykonane z gumy są to rozwiązania występujące głównie jako jednofazowe np.:
• Gniazda
• Wtyczka
• Rozgałęźnik

Gniazdo lub wtyczka powinna wytrzymać określoną energię uderzenia bez utraty bezpieczeństwa elektrycznego i mechanicznego, czy też podstawowej funkcji. Oznacza to, iż po uderzeniu może wystąpić deformacja obudowy, jednak nie jest dopuszczalne pękniecie, niebezpieczna sytuacja elektryczna i niezdolność spełnienia wymogów określonych w klasyfikacji IP. Odporność na udary mechaniczne oznacza się kodem IKXX gdzie

Środowisko w jakim zamontowana jest wtyczka lub gniazdo również może mieć szkodliwe działanie na produkt, przez co może doprowadzić do wypadku. Odporność materiałów z jakich wykonane są gniazda i wtyki na poszczególne związki chemiczne określa poniższa tabela (na podstawie danych z katalogu PCE).

W praktyce wybór przedłużacza do prądu nie jest rzeczą prostą. Ciężko odnaleźć jest szczegółowe dane techniczne, lub interesujący nas model jest dostępny pod zamówienie z odległym terminem realizacji.
Rzadko myślimy o zakupie przedłużacza z wyprzedzeniem, najczęściej jest to potrzeba chwili, wówczas kupujemy to co jest akurat dostępne.

Warto zmienić nawyki. Określ swoje potrzeby, zastanów się jakie urządzenia potrzebujesz zasilić z pomocą przedłużacza? W jakich warunkach będzie pracował przedłużacz? Uwzględnij cały przedłużacz od wtyczki do gniazda.

Może okazać się, że tylko fragment przewodu narażony będzie na niekorzystne warunki (temperatura, szkodliwe substancje, uszkodzenia mechaniczne). Może zamiast dwóch czy trzech oddzielnych urządzeń warto kupić jeden przedłużacz z funkcją ochrony przeciwprzepięciowej i wejściem USB do ładowania urządzeń mobilnych?
Podobnie w przypadku organizacji przestrzeni domowej. Warto zadbać o taki przedłużacz, który zapewni dostęp do wszystkich urządzeń elektrycznych, a jednocześnie będzie sprytnie schowany, aby nie powodować niepotrzebnego bałaganu. W artykule jak ukryć kable bez kucia, dowiesz się o trikach i patentach, które pomogą Ci zapanować nad kablami w domu.

Przedłużacze można podzielić ze względu na:

• Przedłużacze ogrodowe
• Przedłużacze biurkowe
• Przedłużacze mieszkaniowe
• Przedłużacze warsztatowe
• Przedłużacze siłowe
• Przedłużacze bębnowe

Podziałów można dokonywać na różne sposoby, w zależności od oczekiwań użytkowników. Można skupić się na posiadanych przez nie cechach:

• domowe z wyłącznikiem
• z zabezpieczeniem przeciążeniowym
• z ładowarką USB
• domowe z ogranicznikiem przepięć
• Jednofazowe z uziemieniem lub bez uziemienia
• Spiralne
• Według odporności na udary mechaniczne IKXX
• Według odporności na wodę i pył IPXX

Opracowanie nie wyczerpuje tematu, a jedynie w dużym uproszczeniu omawia wybrane zagadnienia.

Masz pytania? Potrzebujesz wsparcia technicznego? Zapraszam do dyskusji na branżowym portalu Łączy nas napięcie. Nasi eksperci i producenci są do Twojej dyspozycji.