Jak prawidłowo dobrać stycznik? Wystarczą tylko 4 parametry

Stycznik cechuje duża trwałość mechaniczna i stosunkowo częsta ilość łączeń. Jako pojedyncze urządzenie pracuje dość rzadko i tylko w najprostszych układach połączeń. Dodatkowo stycznik najczęściej współpracuje z dodatkowymi akcesoriami, takimi jak styki pomocnicze czołowe lub boczne, zabezpieczenie termiczne, wyzwalacz czasowy okablowanie nawrotne, blokada mechaniczna, czy zabezpieczenie przeciwprzepięciowe cewki stycznika. Jeśli chcemy, aby stycznik działał długo i bezawaryjnie należy przestrzegać kilku zasad. Na co zwrócić uwagę podczas wyboru?

Spis treści:

1. Określ kategorię pracy, w jakiej ma pracować stycznik
2. Określ prąd Ie lub moc znamionową
3. Określ napięcie sterowania cewki stycznika
4. Określ liczbę i rodzaj styków
5. Rodzaj zacisków

Określ kategorię pracy, w jakiej ma pracować stycznik

AC-1 określa kategorię użytkowania łączników manewrowych nn (niskiego napięcia) prądu przemiennego AC, których typowym obszarem zastosowań łączeniowych jest obciążenie nieindukcyjne lub małoindukcyjne. Przykładem mogą być grzałki oporowe (rezystancyjne).

AC-3 określa kategorię użytkowania łączników manewrowych nn (niskiego napięcia) prądu przemiennego AC, których typowym obszarem zastosowań łączeniowych jest rozruch, wyłączanie przy pełnej prędkości obrotowej silników indukcyjnych zwartych (klatkowych).

AC-4 określa kategorię użytkowania łączników manewrowych nn (niskiego napięcia) prądu przemiennego AC, których typowym obszarem zastosowań łączeniowych jest rozruch, impulsowanie, hamowanie przeciwprądem, rewersowanie (nawrót) silników indukcyjnych zwartych.

Określ prąd Ie lub moc znamionową

Prąd znamionowy łączeniowy Ie określa ustalaną przez producenta wartość prądu, która jest związana z napięciem znamionowym łączeniowym, częstotliwość znamionową, rodzajem pracy znamionowej, kategorią użytkowania oraz obudową chroniącą łącznik.

Moc znamionowa w kW dla 230V lub 400V AC określa wartość znamionową mocy, przy której urządzenie pracuje prawidłowo i zgodnie z normami lub zaleceniami producenta.

Możemy również określić prąd Ith, który jest niezależny od kategorii pracy.

Prąd Ith określa prąd cieplny umowny aparatu elektrycznego w otwartej przestrzeni. Jest to największa wartość prądu probierczego stosowanego w sprawdzeniu nagrzewania aparatu elektrycznego bez obudowy, w otwartej przestrzeni.

Określ napięcie sterowania cewki stycznika

Warto zastanowić się, czy cewka będzie zasilana napięciem przemiennym AC, czy może stałym DC. Niektóre styczniki mają cewki uniwersalne przystosowane do zasilania napięciem przemiennym lub stałym AC/DC.

Niektórzy producenci sprzedają styczniki bez cewki. Do takich styczników cewkę należy dokupić jako element dodatkowy.

Określ liczbę i rodzaj styków

Chodzi o liczbę i rodzaj styków, w które fabrycznie wyposażony jest stycznik. W skład wchodzą styki główne (robocze) oraz styki pomocnicze wbudowane lub zamontowane na styczniku. Warto pamiętać, że styki pomocnicze mają wielokrotnie mniejszą obciążalność w porównaniu do styków głównych.

NO styk normalnie otwarty

NC styk normalnie zwarty

Znając powyższe parametry, można zacząć szukać stycznika.

Informacjami dodatkowymi mogącymi ułatwić dobór i późniejszy montaż stycznika są:

Rodzaj zacisków:

Śrubowe – zacisk śrubowy w którym mechanizm styku przewodu jedno lub wielodrutowego (w tulejce) jest napędzany za pomocą śruby.

CageClamp – specjalny rodzaj zacisku sprężynowego, składa się z dwóch elementów: sprężyny klatkowej i szyny prądowej. Tworzą one samonośny układ dociskowy, nieprzenoszący naprężeń na obudowę izolacyjną.

Faston – rodzaj złącza wtykowego składającego się z wtyku oraz gniazda. Pozwala na szybki montaż zarobionych końcówek przewodów. Ten typ połączenia jest z reguły stosowany przy niższych natężeniach prądu.

Końcówka lutownicza – przyłącze stycznika odbywa się za pomocą lutowania

Pierścieniowo-oczkowy - rodzaj zacisku pozwalający na montaż przewodów zakończonych np. tulejką oczkową.

Pinowe – stycznik posiada wyprowadzone piny, do których podłączenie odbywa się za pomocą lutowania

Sprężynowe – zacisk sprężynowy, w którym przewód jedno lub wielodrutowy jest dociskany do styku za pomocą sprężyny. W zależności od wykonania może być konieczność tulejkowania przewodów wielodrutowych.

Szyna 15x3 – rodzaj zacisku pozwalający na montaż przewodów zakończonych np. tulejką oczkową. Połączenie szynowe 15x3 mm

Szyna 20x3 – rodzaj zacisku pozwalający na montaż przewodów zakończonych np. tulejką oczkową. Połączenie szynowe 20x3 mm

Szyna 30x5 – rodzaj zacisku pozwalający na montaż przewodów zakończonych np. tulejką oczkową. Połączenie szynowe 30x5 mm

Prawidłowy dobór stycznika nie jest rzeczą prostą. Wszystkie omówione powyżej parametry uwzględniliśmy, tworząc narzędzie, dzięki któremu znacznie łatwiej można dobrać styczniki różnych producentów. Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, ale chcesz dowiedzieć się więcej o stycznikach, sprawdź: Przekaźnik czy stycznik - na co zwracać uwagę? Poruszamy najważniejsze zagadnienia. Omówiliśmy w nim bardzo dokładnie różnice i parametry, które trzeba przeanalizować przed zakupem.

Redakcja Strefy Porad Specjaliści w dostarczaniu jakościowych treści technicznych. W swojej codziennej pracy skupiamy się na rzeczowym podejściu do tematu. Staramy się łączyć potrzeby klientów, szukających merytorycznych artykułów, a także dostarczać ciekawostek ze świata elektrotechniki tym, którzy lubią dowiedzieć się czegoś nowego.