Czujniki optyczne działają bezdotykowo. Wykrywają obiekty niezależnie od ich cech (np. kształt, kolor, struktura powierzchni, materiał). Podstawowa zasada działania oparta jest na transmisji i odbiorze światła. Istnieją trzy różne wersje: 1. Czujnik przelotowy składa się z dwóch oddzielnych urządzeń, nadajnika i odbiornika, które są ustawione względem siebie w jednej linii. Jeśli wiązka światła między tymi dwoma urządzeniami zostanie przerwana, wyjście przełączające zintegrowane w odbiorniku zmienia swój stan. 2. W przypadku czujnika retrorefleksyjnego nadajnik i odbiornik znajdują się w jednym urządzeniu. Emitowana wiązka światła jest odbijana z powrotem do odbiornika przez reflektor, który należy zamontować naprzeciwko urządzenia. Gdy tylko wiązka światła zostanie przerwana, wyjście przełączające zintegrowane w urządzeniu zmienia swój stan. 3. W przypadku czujnika z odbiciem rozproszonym nadajnik i odbiornik znajdują się w jednym urządzeniu. Emitowana wiązka światła jest odbijana przez obiekt, który ma zostać wykryty. Gdy tylko odbiornik wykryje odbite światło, wyjście przełączające zintegrowane w urządzeniu zmienia swój stan.