Skanery kontrastu są w stanie rozróżnić wizualne różnice (np. współczynnik odbicia, różnice jasności) między sąsiadującymi obszarami. Ogólnie rzecz biorąc, urządzenia te emitują plamkę świetlną na powierzchnię obiektu i analizują odbite światło. Wersje ze wzmacniaczem światłowodowym mogą być używane nie tylko w trybie światła padającego, ale także w trybie światła przechodzącego. Skanery kontrastowe są wszechstronne. Mogą być wykorzystywane m.in. do kontroli położenia druku lub kolorowych znaków, rozróżniania zmian jasności lub kontroli intensywności świecących obiektów (takich jak diody LED, wyświetlacze itp.).
